İDO'NUN İPTAL OLAN FERİBOT SEFERLERİ İLE İLGİLİ AÇIKLAMASI

İDO olarak filomuzda bulunan 5 feribot, 24 deniz otobüsü ve 22 arabalı vapur ile Marmara Bölgesinde (İstanbul, Gebze, Bursa, Yalova ve Bandırma) toplam 34 terminalde yılda 11 Milyon araç ve 35 Milyon yolcuya hizmet veren büyük bir aileyiz.

2011 yılında gerçekleşen İDO ihalesi, İBB’den kalan kredi ödemesi de dahil toplam 934 Milyon USD bedeliyle Türkiye’de son dönemdeki en büyük özelleştirme projelerden biri olup söz konusu özelleştirme bedeli İDO ortakları tarafından defaten peşin olarak yapılmıştır.

2011 yıllında gerçekleştirilen özelleştirmeden bugüne, haksız rekabet koşullarında ayakta kalma mücadelesi içinde yoğun çaba sarf ederek denizde yolcu ve araç taşımacılığı yapmaya devam ediyoruz.

Projelerle haksız rekabet ortamı

Avrasya Tüneli, Osmangazi Köprüsü gibi hayata geçen büyük projelerle yaratılan haksız rekabet ortamı, İDO’nun gelir seyrini olumsuz etkilemiştir.  Bunun yanı sıra Kocaeli Büyükşehir Belediyesi’nce ihalesiz ve ilgili idarelere herhangi bir bedel  ödemeden Eskihisar-Tavşanlı hattını işletmeye alması  için rakip firmaya verdiği izin sonrası  Eskihisar-Topçular’da haksız rekabet ortamı  oluşmuştur.

 

Osmangazi Köprüsü

Körfez köprü ve otoyolu ihalesi 20 Haziran 2009 tarihinde yapılmış ve sözleşmesi 27 Eylül 2010 tarihinde yani İDO özelleştirmesinden önce imzalanmıştır. Ancak ihalede en başta belirlenen 35 USD+ %18 KDV fiyatı hiçbir zaman uygulanmadığı gibi sözleşmesi gereği her yıl yapılacak artışlarla bugün itibariyle 42 USD + %18KDV olması gereken geçiş fiyatı, iki ayrı özel kararname ile hem Türk Lirasına çevrilmiş hem de KDV oranı % 8’e indirilmiştir. Osmangazi Köprüsünde bugün itibari geçiş fiyatı KDV dahil (10,8 USD karşılığı) 184,5 TL olarak uygulanmaktadır. Dolayısıyla Osmangazi Köprüsü geçiş fiyatlarında ihale şartlarına aykırı olarak yapılan indirimler şirketimizi de direkt olarak etkilemiş ve bu etki yalnızca en verimli hatlarımızdan olan Eskihisar-Topçular Hattı ile sınırlı kalmayarak buradan sübvanse edilen diğer iç ve dış hatlarımızın sefer ve fiyat tarifelerinde de olumsuz etkilere sebep olmuştur.

 

Bursa seferlerinde haksız rekabet

Bursa Büyükşehir Belediyesi’ne bağlı Burulaş bünyesindeki BUDO’nun (Bursa Deniz Otobüsleri) aynı dönemde herhangi bir ihale yapılmadan direkt İstanbul’dan kendisine tahsis edilen iskelelerden Bursa seferlerine başlaması ve belediye sübvansiyonu sayesinde güncel maliyet hesabı yapmaksızın uyguladığı fiyat politikasıyla rakibimiz olması gibi elimizde olmayan sebepler, Yenikapı – Bursa hattında sefer yapmamızı son derece zorlaştırmıştır.

 

Ambarlı Liman Projesi

2011 yılında gerçekleşen özelleştirme paketine dahil edilen ve İDO için diğer hatları sübvanse edebilecek çok önemli bir yatırım unsuru olan İDO AMBARLI Ro-Ro ve Liman projesi; söz konusu arazilerin 2011’den bu yana halen İDO’ya teslim edilememesi nedeni ile başlayamamıştır.  Arazilerin teslim alınarak liman projesinin hayata geçirilememesi şirketin ek gelir yaratıcı faaliyetler geliştirmesine engel olmuştur.  Bu konuda görülen ve halen devam eden davada, mahkemelerce atanan bilirkişilerce, şirketimizin sadece 2014-2015-2016 yılları için yaklaşık 18.8 Milyon USD kar kaybına uğradığı tespit edilmiştir. İhale süresi boyunca yatırım bedeli de göz önüne alındığında İDO’nun Ambarlı Liman Projesinden bugünkü değer olarak yaklaşık 100 Milyon USD kar kaybına uğrayacağı saptanmıştır.

 

Sirkeci Harem Hattı’nda Kısıtlamalar

Tüm bunlara ek olarak hizmet verdiğimiz Sirkeci-Harem hattından UKOME kararı doğrultusunda 3.5 ton üstündeki araç geçişlerinin engellenmesi, trafik yoğunluğunun olmadığı gece saatlerinde yaptığımız özel taşımacılığa izin verilmemesi, söz konusu araçların Yavuz Sultan Selim Köprüsüne yönlendirilmesi ve açılan Avrasya Tüneli bu hattımızda yolcu ve gelir seyrini olumsuz etkilenmiştir.

 

Özetle; özelleştirme sonrası deniz taşımacılığını destekleyecek ilave teşvikler olmadığı gibi yukarıda bahsi geçen tüm haksız rekabet koşulları nedeniyle rekabet gücümüz elimizden alınarak birçok hattımızda sefer yapmamız zorlaşmıştır.

 

Tüm bu zorlukların üzerine hepimizin malumu olarak, döviz kurları ve akaryakıt fiyatlarındaki artışlar eklenince, karşılaştığımız ağır maliyet yükü altından kalkılmaz bir hal almıştır.

Yakıt ve Bakım-Onarım Giderleri

Gemilerimizin bakım-onarımı için ekipman ve makine ihtiyaçlarımızda dışa bağımlı olduğumuz için döviz kurundaki her artış maliyetlerimizi olumsuz etkilemektedir. Yakıt fiyatlarındaki artış, 1 Ocak 2021’den bugüne %584, 1 Ocak 2022’den bugüne %156 olarak gerçekleşmiştir.

Yüksek yakıt fiyatları, ağır bakım onarım giderleri ve  diğer kamu, belediye ve bazı özel  şirketlere sağlanan maddi desteklerin bize sağlanmaması da dikkate alındığında, bu durumdan en çok olumsuz etkilenen firmalardan biriyiz.

 

Artan maliyetlerimizden dolayı İstanbul’dan Bursa’ya ve Bandırma’ya araçlı yolcu taşıdığımız hızlı feribotlarımız ile yaptığımız seferlerimizi durdurmak zorunda kaldığımızı üzülerek bildiririz.

Tüm bu maliyet artışlarını bilet satış fiyatımıza yansıtmamız  durumunda bilet satış fiyatlarımızın makul sayılabilecek rakamların çok üzerinde olması gerekecektir. Yolcularımızın fiyat artışı yapılmak suretiyle seferlerin devam etmesi ve iptal edilmemesi yönündeki talepleriyle ilgili olarak maliyet artışımıza bir örnek vererek açıklamak gerekirse;

Adnan Menderes Hızlı feribotu ile yapmış olduğumuz Yenikapı-Bandırma seferinin maliyetlerine bakıldığında  %100 dolulukta dahi yakıt, bakım-onarım ve personel giderleri dikkate alındığında araçlı yolcu fiyatımız 1.600 TL olmaktadır. Ancak taşımacılık sektöründe çift yönlü %100 doluluk oranının en yoğun sezonda ve hatlarda dahi yakalanması mümkün olamamaktadır. Ortalama doluluk oranlarımızda ise bu rakamın 2.550 TL olması gerekmektedir. Bu çok yüksek fiyatlarla da bilet satmamız mümkün olmadığından dolayı bu hatlarımızda seferleri durdurmak zorunda kaldık.

Yolcularımızdan gelen yoğun talebi karşılamak ve mağduriyeti en aza indirmek için İstanbul-Bursa ve İstanbul-Bandırma arasında, feribotlara göre yakıt ve personel giderleri nispeten daha az olması nedeniyle kar amacı gütmeden  deniz otobüslerimizle hizmet veriyoruz.

İstanbul-Bursa seferlerimiz; Kabataş-Kadıköy-Yenikapı-Bursa deniz otobüsü ve Kadıköy-Yenikapı-Armutlu Tatil Köyü-Armutlu-Bursa deniz otobüsü seferleri olarak yapılmaktadır.

İstanbul-Bandırma  seferlerimiz; Kadıköy-Yenikapı-Bandırma deniz otobüsü seferleri olarak yapılmaktadır.

Ayrıca Yenikapı ve Pendik’ten Yalova’ya araçlı ve yaya yolcularımıza hizmet verdiğimiz feribot seferlerimizi yaz tarifesi kapsamında arttırdık. Eskihisar-Topçular hattımızda otomobil sınıfı geçiş ücretimizi 130 TL ye indirdiğimiz kampanyamız devam etmektedir.

Altını çizmek istediğimiz bir başka husus ise iptal ettiğimiz seferlerin Osmangazi Köprüsü’ne araç yönlendirme amacıyla yapıldığı şeklindeki yorumlara yöneliktir.

Her şeyden önce bilinmelidir ki, Osmangazi Köprüsü bizim rakibimizdir.

Osmangazi köprüsünün sözleşmede yer alan araç geçiş fiyatının altında bir geçiş ücreti uygulaması, bizim için tehdit unsuru olarak köprüyü bizim en önemli rakibimiz haline getirmektedir.

Yukarıda bahsettiğimiz tüm zorluklara rağmen faaliyetlerine devam etme çabasında olan şirketimizin, herhangi bir başka rakip özel şirketin gelirlerini arttırma amacı taşıması, işin doğal akışına uygun değildir. Bu hususun da ayrıca bilinmesi bizler için önem arz etmektedir.

Özelleştirme bedeli haricinde, her yıl İstanbul Büyükşehir Belediyesi’ne ve Milli Emlak’a 44 Milyon TL kira, yaklaşık 65 milyon liralık SGK primi ile 144 milyonu TL’yi aşan diğer tüm vergilerimizle kamuya sağladığımız yıllık finansal katkı  önemli miktardadır.

Biz, bu ülkede yaklaşık bin beş yüz kişinin istihdam edildiği, sendikal örgütlenmesi olan bir firma olarak ayakta kalmaya çalışan ve bunun için her gün birçok zorlukla canla başla mücadele eden bir ekibiz.

Tüm zorluklara ve aleyhimizde olan tüm bu  gelişmelere rağmen , kamu hizmetini yürütmek ve seferlerimize devam etmek için yoğun çaba sarf ederek, olabilecek en uygun fiyatlarla olabilecek en fazla seferi yapmaya çalışıyoruz.

Saygılarımla,

Murat ORHAN